اگر بخواهیم خیلی کوتاه به تعریف فرسودگی شغلی بپردازیم باید بگوییم افرادی که برای کنار آمدن با استرس محل کار دست و پنجه نرم می‌کنند ممکن است خود را در معرض ریسک بالای فرسودگی شغلی قرار دهند. فرسودگی باعث حس خستگی بیش از حد، تهی شدن و عدم توانایی در کنار آمدن با نیازهای زندگی در افراد می‌شود. در این مطلب توضیح می‌دهیم فرسودگی شغلی چیست و علائم، عوامل تأثیر‌گذار و راه درمان فرسودگی شغلی را نیز بررسی می‌کنیم.
فرسودگی شغلی چیست؟
اکنون به تعریف فرسودگی شغلی می‌پردازیم. واژه «فرسودگی شغلی» اصطلاحی نسبتاً جدید است که اولین بار در سال ۱۹۷۴ توسط هربرت فرودنبرگر (Herbert Freudenberger)، در کتابش به نام «فرسودگی شغلی: هزینه بالای موفقیت» مطرح شد. وی فرسودگی را در اصل، نابودی انگیزه یا مشوق، به‌خصوص در زمانی که فداکاری یک شخص برای یک علت یا رابطه نمی‌تواند منجر به تولید نتیجه مطلوب شود تعریف کرد.
فرسودگی شغلی واکنشی به فشار شغلی طولانی‌مدت یا مزمن است و با سه بعد اصلی توصیف می‌شود: خستگی شدید، منفی‌بافی (حس همذات‌پنداری کمتر با شغل) و احساس افت در توانایی شغلی. به بیان ساده‌تر، اگر حس خستگی شدید دارید، از شغل‌تان متنفر شده‌اید و احساس کاهش توانایی در کارتان می کنید، نشانه‌هایی از فرسودگی شغلی را بروز می‌دهید.
فشاری که فرسودگی شما از آن نشئت می‌گیرد به طور عمده از شغل‌تان به وجود می‌آید، اما فشار سبک زندگی کلی شما می‌تواند به این استرس بیفزاید. ویژگی‌های شخصیتی و الگوهای فکری، مانند ایدئال‌گرایی و بدبینی نیز می‌تواند در این امر مشارکت داشته باشد.
اغلب افراد، بیشتر زمان بیداری خود را به کار کردن می‌گذرانند. اگر از شغل‌تان متنفرید، از رفتن به سر کار واهمه دارید و آنچه انجام می‌دهید شما را خشنود و راضی نمی‌کند، این موضوع می‌تواند آسیب روحی شدیدی به شما بزند.
مطلب مرتبط: استرس شغلی و راهکارهای مؤثر برای مدیریت استرس کاری چیست؟
فرسودگی شغلی چه نشانه‌هایی دارد؟
با وجود اینکه فرسودگی شغلی به‌عنوان اختلال روانی شناخته نمی‌شود، این بدان معنا نیست که نباید آن را جدی گرفت.
این‌ها تعدادی از رایج‌ترین نشانه‌های فرسودگی هستند:
بیگانگی نسبت به فعالیت‌های مرتبط با شغل: افرادی که فرسودگی شغلی را تجربه می‌کنند، شغل خود را به صورت فزاینده‌ای استرس‌زا و طاقت‌فرسا می‌بینند. آن‌ها ممکن است نسبت به شرایط کاری خود و افرادی که با آن‌ها کار می‌کنند بدبین شوند. همچنین احتمال دارد از نظر احساسی از کار خود فاصله گرفته و نسبت به آن بی حس و بی‌انگیزه شوند.
علائم فیزیکی: استرس مزمن امکان بروز علائم فیزیکی مانند سردرد و دل‌درد یا بیماری‌های مربوط به روده را به دنبال می‌آورد.
فرسودگی احساسی: فرسودگی شغلی حس تهی شدن، کم آوردن و خستگی در افراد ایجاد می‌کند. افرادی که مبتلا به این عارضه می‌شوند، اغلب انرژی لازم برای انجام کارها را ندارند.
کاهش عملکرد: فرسودگی شغلی معمولاً روی فعالیت‌های روزمره در محل کار یا در منزل (برای کسانی که وظیفه اصلی‌شان شامل مراقبت از اعضای خانواده و رسیدگی به امور خانه است) تأثیر می‌گذارد. این افراد حسی منفی نسبت به وظایف دارند. آن‌ها در تمرکز دچار مشکل هستند و معمولاً خلاقیت خود را از دست می‌دهند.
این مسئله بعضی از علائم مشابه مشکلات سلامت روان، از جمله افسردگی را به دنبال دارد. افراد دارای افسردگی، احساسات و افکاری منفی نه‌تنها درباره شغل‌شان، بلکه پیرامون همه جنبه‌های زندگی را تجربه می‌کنند. علائم افسردگی همچنین شامل از دست دادن علاقه، احساس ناامیدی، علائم مشکلات ادراکی و فیزیکی و همچنین فکر کردن به خودکشی می‌شود. افرادی که فرسودگی ناشی از شغل را تجربه می‌کنند، همچنین در معرض ریسک تشدید افسردگی هستند.
